سنجش توسعه یافتگی کشاورزی استان های ایران با استفاده از تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی

تحقیق حاضر بر پایة 35 شاخص توسعة کشاورزی در زمینه های زیرساختی، نهادی، نیروی انسانی، مکانیزاسیون و بهره وری تولید، با استفاده از روش ترکیبی تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی به ارزیابی سطح توسعة کشاورزی استان های کشور پرداخته است. نتایج نشان داد که میزان توسعه یافتگی کشاورزی مناطق کشور به رغم تأثیرپذیری از شرایط و بسترهای طبیعی تا حدّ زیادی از عوامل انسانی و مدیریتی تأثیر پذیرفته است؛ به همین دلیل برخی استان های با ظرفیّت های مناسب طبیعی در زمینة کشاورزی، در سطح کمتر توسعه یافته یا توسعه نیافته قرار گرفته اند. با توجّه به اینکه مجموع حدّاقل فواصل آذربایجان شرقی برابر 51/4 بود و بالاتر از آستانۀ بالای فاصلة همگنی 331/4 d(+) = قرار گرفت، این استان، ناهمگن، امّا از نظر وضعیّت توسعة کشاورزی در بهترین شرایط شناخته شد. همچنین در گروه استان های همگن، مازندران، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و تهران از نظر توسعه یافتگی کشاورزی (7001/0dl) به ترتیب در رتبه های بیست و ششم تا بیست و نهم قرار گرفتند. از این رو برای کاهش نابرابری های توسعة کشاورزی مناطق و استان های کشور، برنامه ریزی ناحیه ای و محلّی، تخصیص متوازن منابع، توجّه به مطالعات استعدادسنجی، تخصّص گرایی تولید و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی می تواند راهگشا باشد.